Co to jest pieniądz fiducjarny?

W dzisiejszych czasach jesteśmy przyzwyczajeni do noszenia w portfelach banknotów. Miernikiem bogactwa jest kwota zgromadzona na koncie. Czy zawsze tak było i czy obecny system pieniężny daje pewność na przyszłość? Sprawdźmy, co ma wspólnego pieniądz z wiarą i na ile ten związek pozwala czuć się bezpiecznie w czasach zawirowań politycznych czy gospodarczych.

Pieniądz fiducjarny to typ pieniądza uznany za środek płatniczy na terenie konkretnego państwa (lub wielu państw), który nie posiada pokrycia w złocie, ani w innych dobrach o stałej i trwałej wartości, jakie były tradycyjnie środkiem wymiany np.: tytoniu, ryżu czy srebrze. Z tego powodu można też spotkać się z definicją, że jest to pieniądz nie mający pokrycia w towarze.

Pieniądz fiducjarny powstaje z „niczego”. (łac. fides – wiara). Jego funkcjonalność może być zapewniona na tak długo, na ile gwarancję wartości daje emitent. Wartość pieniądza fiducjarnego w przeważającej mierze opiera się właśnie na zaufaniu do emitenta, czyli państwa i jego instytucji finansowych.

Trochę historii, czyli geneza pieniądza fiducjarnego
Pierwsze wzmianki o papierowych pieniądzach pochodzą z X wieku. Chińska waluta Wielkich Mingów miała tylko jeden nominał, a jej wprowadzenie było podyktowane względami praktycznymi. Noszenie małego kawałka papieru było wygodniejsze niż ciężkich monet.

System złotej waluty (międzynarodowy standard złota) funkcjonował od końca XIX wieku. Zakładał on, że standardowej jednostce pieniądza odpowiadała określona waga złota. Emitenci takiego pieniądza zobowiązywali się do jego wykupienia za złoto o tej wadze. Konsekwencją takich działań był stały kurs waluty, którą można było wymieniać na waluty innych krajów według określonego parytetu. System zapewniał też pełną swobodę transferu złota.

Ostatecznie uchylił go prezydent Richard Nixon w 1971 roku, likwidując wymienialność banknotów na złoto i znosząc konieczność gromadzenia pokrycia w złocie. Od tego czasu złoto utraciło swoją rolę pieniądza światowego i narodowego. Żadna waluta na świecie nie może być już wymieniana na złoto i funkcjonuje jedynie w postaci własnych banknotów i monet, których wygląd dostosowuje do własnej kultury i historii. Działania te wzbudziły spory sprzeciw. Krytycy przerażeni rozprzestrzenianiem się pieniądza bez pokrycia prognozowali rychłe załamanie się takiego systemu finansowego. Dziś z perspektywy czasu można powiedzieć, że te obawy były bezpodstawne. Na przestrzeni lat widać jednak, jak kryzysy gospodarcze, polityczne czy militarne dewaluują wartość papierowego pieniądza. Banknoty i bilon nie mają bowiem pokrycia w kruszcu, a ich siła nabywcza jest wartością umowną.

Pieniądz fiducjarny – cechy
Nawet silne waluty, które cieszą się najwyższym zaufaniem, czyli dolar amerykański, japoński jen, szwajcarski frank to przykłady pieniądza fiducjarnego. Niezależnie od kondycji gospodarek, na których się opierają, mają określone cechy wspólne:

• Są emitowane przez banki centralne w swoich krajach, które mają monopol na ich wydawanie.
• Ich popyt jest generowany przez instytucje państwowe w formie podatków.
• Mogą przybierać formę papierowego banknotu lub bilonu bitego z metali nieszlachetnych.
• Są zarządzane przez banki centralne w ramach polityki pieniężnej, które poprzez okresowo zmieniane stopy procentowe kredytów wpływają na stabilność gospodarki i jej koniunkturę.

Alternatywy dla pieniądza fiducjarnego
Nie jesteśmy w stanie zmienić systemu płatniczego, ale faktem jest, że całkiem spora grupa osób ma ograniczone zaufanie do państwa, banków czy w ogóle do instytucji finansowych. Stąd też wciąż popularne jest inwestowanie w złoto, jako sposób na zabezpieczenie przyszłości w niespokojnych czasach. W takich okolicznościach tradycyjny pieniądz często traci na wartości. Metale szlachetne takie jak złoto, platyna czy srebro trzymają cenę, a ich wartość rośnie.

Jeśli więc chcecie również spać spokojnie, niezależnie od zawirowań w polityce czy gospodarce, polecamy zacząć inwestowanie w złoto. Na naszym blogu znajdziecie dużo artykułów o tym, na czym polega inwestowanie w złoto, jakie złoto kupować i dlaczego, czym są inwestycje alternatywne, a także jakie są prognozy zysku na złocie w 2018 roku i w dłuższej perspektywie.