Co to jest piramida finansowa i jak ją rozpoznać?

Piramidy finansowe obchodzą w tym roku swoje 100 urodziny. Sprawdźmy, czym tak naprawdę jest piramida finansowa i co zmieniło się od czasów pierwszej piramidy finansowej, którą zbudował w 1920 roku Charles Ponzi.

Piramida finansowa – co to jest i na czym polega?

Piramida finansowa, zwana również schematem Ponziego, to swojego rodzaju struktura finansowa, w której zyski uczestników uzależnione są od wpłaty kolejnych osób czy podmiotów. Piramida finansowa działa więc jedynie do momentu, gdy cały czas dołączają do niej kolejni inwestorzy. Oczywiście piramidy finansowe organizowane są pod przykrywką różnego rodzaju inwestycji. Jednak w rzeczywistości ich twórcy rzadko kiedy świadczą jakiekolwiek usługi finansowe. Często wcześniejsi inwestorzy otrzymują część zysków z wpłat kolejnych osób, aby stworzyć pozory legalności i rentowności piramidy.

Za ojca tego rodzaju oszustwa uważa się Charlesa Ponziego. Ten Amerykanin włoskiego pochodzenia stworzył w 1920 roku firmę Securities Exchange Company, która oferowała inwestorom 50% zysku w ciągu 45 dni. Ponzi umiejętnie uśpił czujność inwestorów, wypłacając część zysków. Gdy piramida w końcu upadła, straty inwestorów szacowano na 15 mln dolarów, co na tamte czasy było kwotą zawrotną.

Oczywiście możemy przyjąć, że sam schemat tego rodzaju oszustwa jest dużo starszy niż Charles Ponzi i jego piramida z 1920 roku. Mimo tego to właśnie on uznany został oficjalnie za twórcę tego rodzaju przekrętów.

Największa piramida finansowa

Mimo że schemat piramidy finansowej jest powszechnie znany, to co jakiś czas wybucha kolejna afera finansowa bazująca na tym mechanizmie. Twórcą największej piramidy finansowej jest amerykański finansista Bernard Madoff, odsiadujący aktualnie wyrok 150 lat pozbawienia wolności. Stworzył on elitarny fundusz inwestycyjny, który w teorii miał inwestować w rynek nieruchomości i giełdę. Klientami funduszu Madoffa były między innymi duże banki, organizacje publiczne, a także zamożni prywatni inwestorzy, w tym wielu celebrytów. W momencie upadku piramida Madoffa liczyła około 5 tys. członków, a ich straty szacowane są na kwotę 35 miliardów dolarów. 
 
Przykładem z naszego własnego podwórka jest oczywiście piramida finansowa Amber Gold. Ta powstała w 2009 roku firma oferowała swoim klientom bardzo wysoko oprocentowane lokaty w złoto i srebro. Oczywiście klienci Amber Gold nigdy nie otrzymywali fizycznego kruszcu, a jedynie tzw. “umowę składu”, według której firma miała zakupić i przechowywać określoną ilość metali szlachetnych. Ten przykład polskiej piramidy finansowej świetnie pokazuje, o ile lepsze są fizyczne inwestycje w złoto inwestycyjne czy chociażby diamenty. Kupując złote monety czy sztabki od zaufanego i sprawdzonego dostawcy, możemy liczyć na to, że nasze pieniądze będą bezpieczne i dodatkowo chronione przed inflacją.

Piramida finansowa – jak się chronić?

Kolejne przypadki oszustw finansowych pokazują, że przestępcy stają się coraz bardziej przebiegli. Niezależnie od tego, w co chcemy zainwestować, warto podjąć podstawowe środki ostrożności. Jak chronić się przed piramidą finansową? Istnieje na to kilka prostych sposobów:
 
• Po pierwsze, jeśli chcemy skorzystać z usług finansowych jakiejkolwiek firmy, warto sprawdzić, czy nie znajduje się ona na liście  ostrzeżeń Komisji Nadzoru Finansowego. Lista ta jest publicznie dostępna online i stale aktualizowana.
 
• Warto również porównać zyski oferowane przez daną firmę do średnich zysków w danej branży oraz do aktualnego oprocentowania lokat bankowych. Jeśli oferta jest znacznie bardziej atrakcyjna, powinno być to dla nas znakiem ostrzegawczym. Szczególnie jeśli jesteśmy zachęcani obietnicami dużych zysków bez ryzyka.
 
• Nie spieszmy się z inwestycją. Na własną rękę poszukajmy opinii o firmie/produkcie/sektorze gospodarki, w który chcemy zainwestować.
 
• Należy bardzo dokładnie przestudiować każdą podpisywaną umowę, a w razie jej niezrozumienia skonsultować się z niezależnym specjalistą.
 
Podsumowując, przed piramidą finansową ochroni nas przede wszystkim zdrowy rozsądek i ostrożność. A jeśli chcecie dowiedzieć się więcej o bezpiecznych formach inwestowania, to zachęcamy do przeczytania: